Draaikiepraam
Afstelling, onderhoud en reparatie

Een draaikiepraam kan - de naam zegt het al - zowel draaien als kiepen. De kiepstand dient als praktische ventilatiestand.
Het hang- en sluitwerk op draaikiepramen (en -deuren) is tamelijk gecompliceerd en vereist enig onderhoud. Om deze ramen goed te laten blijven werken en om defecten te voorkomen is het nodig dat het sluitwerk regelmatig wordt gesmeerd en, indien nodig, wordt afgesteld.
Lees op deze pagina alles over o.a:

Onderhoud   Afstelling   Draaikiepprobleem   Defecten   Extra sloten   Vakman inschakelen   Raamkruk vervangen   Gewoon raam ombouwen tot draaikiepraam  

Espagnolet

Het hoofdslot op een draaikiepraam (of -deur) is een inbouwespagnolet met een al dan niet afsluitbare raamkruk. Het gaat hier om sluitwerk dat bestaat uit meerdere, met elkaar verbonden onderdelen. Dit sluitwerk loopt over de gehele voor- en bovenzijde van het raam en vaak ook deels over de achter- en onderzijde.

Afhankelijk van de grootte van het raam en het merk en type sluitwerk kan het vier tot meer dan tien sluitpunten tellen. Deze sluitpunten zijn meestal rolnokken of paddestoelnokken.

Het sluitwerk op draaikiepramen is merk- en profielgebonden en niet verkrijgbaar bij de reguliere bouwmarkt. Het vervangen van dit sluitwerk, of van onderdelen ervan, is doorgaans een klus voor de vakman.

Gaat het om verouderd sluitwerk dan is het meestal matig tot slecht inbraakwerend. Veel van dit verouderde sluitwerk heeft een koperachtige kleur en is ook niet altijd meer leverbaar.

Gaat het je er alleen om een draaikiepraam volgens de norm van het Politiekeurmerk te beveiligen dan is het vervangen van het bestaande hoofdsluitwerk niet altijd per se nodig. Het goedkopere en zeker eenvoudigere alternatief is het bijplaatsen van SKG-goedgekeurde bijzetsloten.

Bekende merken voor draaikiepsluitwerk zijn o.a. Gu, maco, fuhr, Sobinco, Roto, Siegenia-Aubi, SI, Schlechtendahl, Hautau, Fapim, Notter, Si Hueck, Hartmann, Schüco, Alcoa, Wicona en Buva.

Bijzetsloten

Er bestaan niet veel bijzetsloten voor draaikiepramen. Dit komt omdat de kozijnen van deze ramen vaak maar weinig ruimte bieden voor plaatsing van extra sloten. Houd er bij je keuze rekening mee dat draaikiepramen een opdekrand hebben en dat de montage i.g.v. kunststof en metaal soms wat lastiger kan zijn (je hebt dan bijv. mogelijk andere schroeven nodig dan de bijgeleverde).

Vanwege de vaak beperkte montageruimte is het bijzetslot van het merk Fuhr vaak het enige geschikte model. Dit SKG-goedgekeurde slot is doorgaans eenvoudig te monteren en is verkrijgbaar bij de professionele bouwmarkt en online. In geval van montage op hout is het belangrijk om de schroefgaten voor te boren.
Bij montage op kunststof kun je soms te maken krijgen met metalen profielen (onder het kunststof). In dat geval moeten de schroefgaten worden voorgeboord met een metaalboor (gebruik de juiste boormaat). Bekijk i.v.m. mogelijk nodige aanschaf van vulplaatjes wel eerst de montage instructies. 

Voor optimale beveiliging kunnen er het best twee op een raam te worden geplaatst, één aan de boven- en één aan de onderzijde. Deze sloten kunnen zowel aan de sluitzijde als aan de scharnierzijde van het raam worden geplaatst (de sluitzijde heeft natuurlijk prioriteit).  

Andere optie, als er voldoende ruimte in het kozijn is, kan een Axa oplegslot voor opdekramen zijn. Dit SKG-goedgekeurde model is gewoonlijk vrij eenvoudig te monteren. Ook hier geldt: Let op dat je de juiste montageschroeven gebruikt (voor hout, kunststof of metaal).
Dit bijzetslot is verkrijgbaar bij veel doe-het-zelf zaken en online.

Secu levert een met sleutel afsluitbaar slot dat geschikt is voor plaatsing op een draaikiepraam. Dit bijzetslot, de Secu 832, is weliswaar niet SKG-goedgekeurd maar biedt zeker extra beveiliging. Het is eenvoudig te plaatsen en is verkrijgbaar bij de professionele bouwmarkt, online en sommige reguliere bouwmarkten. Gaat het om een kunststof raam dan zijn voor de montage speciale schroeven nodig.

Er bestaat ook beveiliging specifiek voor de scharnierzijde van draaikiepramen. Abus levert hiervoor een SKG-goedgekeurde sluiting.

De montage van dit sluitwerk vereist wel enige handigheid en precisie. Ben je geen ervaren doe-het-zelver dan is het verstandiger om hiervoor een vakman in te schakelen. 

De Abus Fas97 is alleen verkrijgbaar bij de professionele bouwmarkt en online.

Raamkruk vervangen

Heb je kleine kinderen dan is het wel zo veilig als je een raamkruk met een sleutel kunt afsluiten. Zit er een niet afsluitbare kruk op het raam dan kun je deze doorgaans eenvoudig vervangen door een met sleutel afsluitbaar model. Lees hier hoe je een raamkruk vervangt...

Draaikiepraam onderhoud

Onderhoud is belangrijk voor draaikiepramen. Goed afgestelde en gesmeerde ramen werken lichter, sluiten beter en gaan langer mee.

Op een raam van 1 meter hoog en 80cm breed zit al gauw 2 á 3 meter sluitwerk. Loopt dit sluitwerk droog of is de afstelling verkeerd (kan gebeuren door het natuurlijke zetten van raam en kozijn) dan wordt de aandrijfweerstand groter. De slijtage, en daarmee de kans op defecten, neemt hierdoor aanzienlijk toe. Het raam zal ook minder goed sluiten.

Het smeren van het sluitwerk kun je eenvoudig zelf doen
Neem een bij voorkeur vetvrij smeermiddel (bijv. Lubra) en spuit hiervan een beetje in en op alle bewegende delen. Het gaat hier vooral om de gleuven waarin de sluitnokken bewegen. Sluit hierna het raam en draai de raamkruk een paar keer helemaal open en dicht.

Doe ook wat beetje smeermiddel op de sluitkommen of sluitplaatjes (op de aanslagpunten). Hierdoor vermindert de sluitweerstand.

Opmerking: Gebruik voor het smeren van de bewegende delen géén olie of vet. Vet trekt vuil aan en zal op den duur gaan aankoeken. Hierdoor zal de sluitweerstand vergroten.

Tip: Leg een krant onder het raam als je het sluitwerk smeert, dit om te voorkomen dat er smeermiddel op je vloer drupt.

Gaat het om een raam dat vaak open staat dan kun je dit onderhoud het best eens per jaar uitvoeren.

Heb je een wat ouder raam en zit er aangekoekt vet en/of veel vuil in het sluitwerk dan is het beter om het eerst te laten reinigen. Hiervoor moeten vaak onderdelen worden gedemonteerd. Voor reiniging van het schaargedeelte moet soms zelfs het hele raam worden uitgetild. Probeer dit niet zelf, schakel een vakman in (zie hieronder bij 'vakman inschakelen').

Afstellen draaikiepraam

Is een draaikiepraam goed afgesteld en gesmeerd dan kan de bedieningskruk ook als het raam dicht zit 0° tot 180°graden worden gedraaid (omhoog en naar beneden). Kan dit niet, of alleen als je veel kracht gebruikt, dan is het sluitwerk niet goed afgesteld of drooggelopen, of het moet worden schoongemaakt. Er kan ook sprake zijn van een defect.

Afhankelijk van het merk van het sluitwerk hebben draaikiepramen meestal drie afstelschroeven voor de hoogte en voor de verticale afstelling van het raam. Daarnaast zijn gewoonlijk óf de sluitnokken op het raam, óf de sluitkommen of sluitplaatjes in het kozijn afstelbaar. 

Het afstellen van een draaikiepraam kan lastig zijn, vooral als raam en/of kozijn niet helemaal haaks meer zijn (vaak het geval in oudere panden). Met name het afstellen van nieuwer, SKG-goedgekeurd sluitwerk is niet eenvoudig. Het is aan te raden om dit door een vakman te laten doen. Datzelfde geldt voor het repareren en/of vervangen van onderdelen.

Draaikiepraam defect

Is het sluitwerk van een draaikiepraam defect dan kunnen daar verschillende oorzaken voor zijn. Defecten kunnen worden veroorzaakt door:

• De natuurlijke werking van raam en kozijn. Als de afstelling van raam, sluitwerk en kozijn niet meer overeenkomen wordt de weerstand op de sluitpunten groter (voor het bedienen van de kruk is steeds meer kracht nodig). Hierdoor kunnen uiteindelijk onderdelen afbreken of defect raken. Omdat dit (het verslechteren van de bediening) gewoonlijk een heel geleidelijk proces is heeft men dit vaak niet of te laat door.
  Verslechtering van de afstelling van het sluitwerk als gevolg van de natuurlijke werking van raam en kozijn is de belangrijkste oorzaak van defecten.
  
  
• Drooglopen van het sluitwerk. Afhankelijk van de grootte van het raam kan de totale lengte van het sluitwerk (de interne espagnolet) anderhalf tot vier meter bedragen. Loopt dit sluitwerk droog dan zal dit extra weerstand veroorzaken. Ook dit kan in een enkel geval leiden tot defecten.
  
  
• Vuilophoping. Net als droogloping van het sluitwerk zal ook ophoping van vuil of van aangekoekt of opgedroogd vet de bedieningsweerstand vergroten (en ook dit kan in een enkel geval leiden tot defecten).

Het risico op defecten wordt belangrijk verkleint door regelmatig onderhoud   van het sluitwerk.

In geval van een defect:
Het sluitwerk op draaikiepramen is merk- en profielgebonden en is niet verkrijgbaar bij de reguliere bouwmarkten. Het vervangen van dit sluitwerk, of van onderdelen ervan, is doorgaans geen eenvoudige doe-het-zelf klus. Het is aan te raden om hiervoor een vakman in te schakelen.

Vakman inschakelen

Enkele bedrijven die gespecialiseerd zijn is de afstelling, het onderhoud en de reparatie van draaikiepramen zijn Bouwservice Borger en Kozijn Service Nederland.
Je kunt mogelijk ook geschikte vakmannen vinden via o.a. Klusveiling en Zoofy.

Wil je toch zelf sluitwerk-onderdelen van een draaikiepraam vervangen kijk dan op deze lijst van producenten/leveranciers. 

Oplossen draaikiep-probleem

Het gebeurt nog wel eens dat een draaikiepraam tegelijk op de draai- en de kiepstand komt te staan. Het is dan alsof het raam nog maar aan één punt hangt en dat het ‘eruit zal vallen’. Je kunt het raam niet meer sluiten en ook de raamkruk werkt niet meer.

Dit lijkt erger dan het is. Probeer vooral níet om het raam met kracht te sluiten of dicht te draaien. Het probleem kan doorgaans op een simpele manier worden opgelost.

Ter info allereerst: Op de meeste draaikiepramen zit een z.g. draaikiepblokkering. Dat is een klein hendeltje, drukknopje of beugeltje op de espagnolet, gewoonlijk ergens ter hoogte van de raamkruk (even eronder of erboven). In een enkel geval zit deze aan de onderkant van het raam (verticale zijde). 

In de normale situatie wordt de kiepblokkering bij het dichtdoen van het raam automatisch ingedrukt en kan de kruk vrij in alle standen worden gedraaid. Open je het raam of zet je deze in de kiepstand dan veert de kiepblokkering terug en blokkeert hij de kruk.

Nu kan het soms dus gebeuren (door haastige of nonchalante bediening van de kruk, of als gevolg van slecht afgesteld sluitwerk) dat de kiepblokkering tijdens het openen van het raam niet tijdig genoeg terug veert in de blokkeerstand. Het raam opent dan tegelijk in de draai- en de kiepstand.

Je kunt in dat geval het volgende doen:
(Heb je geen kiepblokkering begin dan met stap 2)

1. Druk de kiepblokkering met de hand in (ingedrukt blijven houden).
2. Draai nu de kruk, als deze in de horizontale stand staat, omhoog in de kiepstand (soms staat de kruk al omhoog en is dit niet nodig).
3. Duw het raam aan de scharnierzijde terug in het kozijn (krukzijde open laten).
4. Draai de kruk nu terug in de horizontale draaistand.
5. Laat de kiepblokkering los.

Als het goed is kan het raam nu gesloten worden en werkt alles weer naar behoren.

Is het probleem niet op de hierboven beschreven manier op te lossen dan heb je waarschijnlijk te maken met een defect aan het sluitwerk of met een slechte afstelling. Je ontkomt er in dat geval bijna niet aan om een vakman in te schakelen. 

Lukt het wel om het probleem op te lossen maar blijft het zich hierna herhalen dan zal het sluitwerk moeten worden afgesteld. 

Let op: Er bestaan ook draaikiepmechanismen die anders werken dan gangbaar. 
Gangbaar is kruk naar beneden sluitstand, kruk horizontaal draaistand en kruk omhoog kiepstand.
Draaikiepramen kunnen ook als volgt werken: kruk naar beneden sluitstand, kruk horizontaal kiepstand en kruk omhoog draaistand. Dit komt echter maar weinig voor.

Mocht het voorgaande probleem optreden bij dit mechanisme doe dan het volgende:

1. Druk de kiepblokkering met de hand in (ingedrukt blijven houden).
2. Draai nu de kruk, als deze omhoog staat, in de horizontale kiepstand (soms staat de kruk al in de horizontale stand en is dit niet nodig).
3. Duw het raam aan de scharnierzijde terug in het kozijn (krukzijde open laten).
4. Draai de kruk nu omhoog in de draaistand.
5. Laat de kiepblokkering los.

Gewoon draairaam ombouwen tot draaikiepraam

Wil je een gewoon draairaam ombouwen tot een draaikiepraam dan is dat, als het een houten kozijn betreft, in veel gevallen mogelijk. Het bestaande kozijn hoeft daarbij meestal niet te worden vervangen. Een bedrijf dat hierin is gespecialiseerd is Van Draai naar Kiepraam.

Klik hier voor aanvullende informatie over draaikiepramen...

Terug naar boven...

Terug naar de startpagina...